به نقل از «قدس آنلاین»

انسان به ذکر، یادآوری و توجه نیازمند است

تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۸۰۰۷۸

محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز، ۴ اردیبهشت ماه، با موضوع «ذکر» برگزار شد، اظهار کرد: خداوند در آیه ۴۰ سوره مبارکه «بقره» می‌فرماید: «یا بَنی‏ إِسْرائیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی‏ أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَوْفُوا بِعَهْدی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَ إِیَّایَ فَارْهَبُونِ؛ ای فرزندان اسرائیل، نعمت‌هایم را که بر شما ارزانی داشتم، به‌یاد آرید و به پیمانم وفا کنید تا به پیمانتان وفا کنم و تنها از من بترسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

» واژه «ذکر» در لغت به‌ معنای «اِسْتِحْضارُ الْمَعْنیَْ فِی اللَّفْظِ أَوِ النَّفْسِ» است؛ یعنی حضور معنا در زبان یا در جان است. 

وی ادامه داد: باتوجه به این امر ذکر بر دو قسم تقسم می‌شود، نخستین مورد ذکر لسانی یا لفظی و دومین مورد ذکر قلبی یا نفسی است. گاهی انسان معنایی را طلب کرده و آن‌را بر زبان نیز جاری می‌کند که به آن ذکر لفظی می‌گویند، اما گاه معنا فقط در نفس و جان حاضر می‌شود که «ذکر نفسی و قلبی» است.

انصاری بیان کرد: در قرآن کریم فراوان دیده می‌شود که خداوند سبحان انسان‌ها را به ذکر و تذکر دعوت می‌کند. حال سؤال این است که آیا اساساً ذکر، مطلوبیت ذاتی دارد یا خیر؟ به‌ بیانی‌ دیگر، ذکر «طریقیت» دارد یا «موضوعیت»؟ برای روشن‌ شدن این دو اصطلاح مثالی بیان می‌کنیم که این امر را تبیین می‌سازد. به عنوان مثال گاه، شخصی لیوان آبی طلب می‌کند و هدف او استفاده از آب درون لیوان است و نوع لیوان برای او مهم نیست. درواقع، لیوان طریقی است برای رسیدن به آب که موضوع و مقصود اوست؛ اما گاه خود لیوان مهم است و موضوعیت دارد و هدف، رسیدن به خودِ این ظرف است. بنابراین باید گفت که ذکر طریقیت دارد و مطلوبیت ذاتی ندارد، یعنی ذکر مقدمه و طریقی برای رسیدن به ذی‌المقدمه است. بنابراین ذکر در حقیقت، راهی برای زدایش غفلت‌ها است. 

صاحب تفسیر مشکاة تصریح کرد: خداوند در آیه ۱۴ سوره «طه» فرموده است: «إِنَّنِی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِکْرِی؛ همانا! من خدایم که جز من معبودی نیست، پس مرا بپرست و نماز را برای یاد من برپا دار.» این امر در این آیه به صراحت بیان شده است چون نماز عامل اصلی زدودن غفلت است. همچنین وحی الهی و حتی شخص پیامبران نیز ذکر نامیده می‌شوند، چون مسیر زدایش غفلت از شاهراه مبارک وحی و نبوت می‌گذرد. از کارکردهای عمده ذکر این است که طریقی برای رسیدن به حقیقت شکر است و شکر از مسائلی است که مطلوبیت ذاتی دارد. پس ذکر زمانی حلاوت داشته و ارزشمند است که به شکر ختم شود و البته شکر واقعی نیز فقط با ذکر محض حاصل نمی‌شود. بنابراین اگر خداوند بندگانش را به ذکر دعوت می‌کند، مراد او ذکری است که همراه با آثار و برکات آن است.

وی گفت: غفلت پدیده‌ای بسیار تأثربرانگیز و مهلک است که متأسفانه انسان‌ها به‌شدت گرفتار آن هستند و با آن پله‌های سقوط را به‌تدریج طی کرده و از بسیاری فرصت‌ها و داشته‌های خویش به‌آسانی می‌گذرند. غفلت آن است که انسان چیزی را می‌بیند، اما گویا نمی‌بیند، چیزی را لمس می‌کند، اما به آن توجه ندارد و یا در مسیر راه از کنار منظره‌ای می‌گذرد، اما به آن بی‌توجه است. ما انسان‌ها از بسیاری حقایق پیرامون خود و حتی حقایق برتر وجود غفلت داریم.

انصاری افزود: بر این‌ اساس باید گفت که در مقابل مفهوم ذکر و تذکر، مفهوم غفلت قرار دارد. غفلت عاملی است که انسان را از حق و حقیقت دور می‌کند. راه برون‌رفت از غفلت و نجات از این مهلکه، تمسک به نقطه مقابل آن یعنی ذکر و تذکر است. البته مقصود، ذکر سجاده‌ای و زبانی نیست، بلکه باید ذکری باشد که جان را بپروراند و ذهن و اندیشه انسان را تسخیر کند. این‌گونه ذکر، مقدمه‌ای برای گام بعدی یعنی فکر است که در واقع همان ذکر مدام است. 

این مفسر قرآن در پایان اظهار کرد: همان‌گونه‌ که سلول‌های جسم انسان دائماً نیاز به اکسیژن و آب و غذا دارند، روح انسان نیز همیشه به ذکر، یادآوری و توجه نیازمند است. درواقع هنگامی‌که ذکر در وجود آدمی لحظه‌به‌لحظه بیاید، به فکر تبدیل می‌شود که نیاز جان انسان است. اما، غفلت انسان را از این نیاز اساسی محروم می‌کند و با شدت آن، حجاب‌ها روزبه‌روز ضعیف‌تر شده تا جایی که قلب او می‌میرد و حیات انسانی را از دست می‌دهد. همچنین یکی از عوامل و ریشه‌های اصلی غفلت، بحث ظاهرگرایی است که موجب محرومیت انسان از دیدن حقایق می‌شود، بنابراین انسان، محتاج تعمق و ژرف‌نگری است و این مقام و مرحله‌ای است که انسان پس از ذکر و فکر در آن گام می‌نهد.

منبع: ایکنا (خبرگزاری بین‌المللی قرآن)

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مفسر قران ذکر خدا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۸۰۰۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حماسه وعده صادق بیش از هر حماسه دیگری نیازمند روایت فتح است

حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی فرد خطیب نماز جمعه تهران اظهار کرد: شهید مطهری معلم حوزه و دانشگاه بود و  او شخصیتی بود که در مدرسه قرآن و عترت تربیت شد و با کوله باری از معرفت و تقوا و ورع و با بینش عمیق اجتماعی و سیاسی و درک درست از واقعیت‌های فکری در جامعه حدود نیم قرن در راه اعتلای فکری و عقلانی و علمی جامعه اسلامی قلم زد و با دستیابی به مقام شامخ شهادت به لقای خدای سبحان شتافت.

امام جمعه موقت تهران با اشاره به اهمیت علم که در قرآن هم به آن اشاره شده است، اظهار کرد: این قلم است که راه را برای ارتقای جامعه بشری در پرتو علم هموار می‌کند. قلم نقش انتقال علم به انسان را دارد و قلم راه برای فراگیری همه علوم برای انسان فراهم کرده است.

وی افزود: انسان در میان همه پدیده‌ها از بالاترین ظرفیت و استعداد برای فراگیری دانش برخوردار اس

ابوترابی گفت: هفتم اردیبهشت دومین دور از اجلاس بین المللی ایران و آفریقا برگزار شد. این اجلاس که با ابتکار دولت سیزدهم برگزار شده با حضور نمایندگان عالی رتبه از کشور‌های قاره ثروتمند آفریقا و با حضور بیش از ۳۰ تن از وزرای اقتصادی ۳۰ کشور آفریقایی برگزار گردید. از وزیر صمت و وزارت خارجه و رئیس جمهور و محترم برای برگزاری این اجلاس تشکر کنم.

وی ادامه داد: قاره آفریقا با حضور بین ۵۰ کشور. ۳۰ درصد ذخایر طبیعی جهان و ۹۰ درصد از ذخایر پلاتین را در اختیار دارد. بر اساس گزارش بانک بین الملی پول در میان ۱۰ کشوری که درسال ۲۰۲۳ بالارین سرعت را در رشد اقتصادی داشتند ۶ کشور آفریقایی دارند و تحکیم رابطه با این قاره کهن یک ضرورت است.

وی در ارتباط با عملیات وعده صادق گفت: در فضای جنگ شناختی وضعیت میدان را رسانه‌ها روایت‌ها تعریف می‌کنند و حماسه وعده صادق بیش از هر حماسه دیگری نیازمند روایت فتح است و باید به آن پرداخت.

وی گفت: فرمانده مقتدر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصریح کردند که این عملیات می‌توانست بسیار گسترده باشد، اما ما عملیات محدودی را اندازه شرورت دشمن خبیث انجام دادیم.

خطیب نماز جمعه تهران گفت:، اما از نگاه تحلیلگران نظامی عملیات بسیار گسترده است و دنبای غرب این عمبلیات را آغارگر تحولات برزرک در منطقه تعریف می‌کند. در این نبرد درخشان رژیم صهیونیستی و انگلیس و آمریکا و فرانسه کشور‌های همسو با آنها از تمام کارت‌های دفاعی خود استفاده کردند، اما ایران از تعداد محدودی از کارت‌های تهاجمی خود بهره گرفت این نشان دهنده وضعیت میدان است. به گفته یکی از کارشاسان موسسه بروکنگیز حمله ایران اقدامی سنجیده از جنس هشدار بود با ایت حال از نظر راهبردی مقیاس و پیچیدگی عملیات بسیار قابل توجه بود.

ابوترابی گفت: در این عملیات محدود قدرت فرماندهی خود را در هدایت پیچیدیه‌ترین و  گسترده‌ترین عملیات پهپادی و موشکی در بالاترین سطح به نمایش گذاشتیم. صهیونیست‌ها که با عملیات طوفان الاقصی نخستین شکست امنیتی خود را تجربه کردند با اشتباه محاسباتی با حمله موشکی به کنسولگری کشور ما با عملیات پیروز مندانه وعده صادق در سوگ فروریختن تارو پود افسانه شکست ناپذیری خود نشستند و عصر جدیدی در منطق آغاز گردذید که بازیگران اصلی آن پیروان پیامبر اعظم بود و ستون فقرات آن محور مقاومت است.  

وی تاکید کرد: نیرو‌های مسلح کشور با استفاده از تعداد محدودی از نسل‌های قدیمی پهپاد‌ها و موشک‌های کروز و بالستیک موفق گردیدند با تاکتیک‌های پیچیده پرتابه‌های خود را به اهداف تعیین شده اصابت دهند.

وی تصریح کرد: به گزارش شبکه الجزیره صهیونیست‌ها موفق به سرگونی پهپپاد‌های ایرانی نشده اند و پرنده‌های رهگیر شده تنها به لطف سامانه‌های آمریکایی‌ها بود و موشک‌هایی که با هدف اصابت به هدف شلیک شده بودند با هدفی بالاتر از حد انتظار به اهداف خود اصابت کردند و این عملیات ثابت کرد ایران می‌تواند هر نقطه از سرزمیت‌های اسرائیل را هدف قرار دهد و رژیم کودک کش را تنبیه کند.

ابوترابی افزود: حالا، اما فکر و خیال پاسخ سخت‌تر ایران نقش مهمی در ایجاد تزلزل در اسرائیل برای عملیات جدی علیه ایران داشت. پاسخ ما به صهیونیست‌ها اقدامی استراتژیک بود. از نظر کارشناسان نظامی این اقدام دارای پیامد‌های میان مدت و بلند مدت است. این عملیات ترکیبی ما نگاه تمام‌های قدرت‌های کوچک و بزرگ را به خود معطوف کرد و به عنوان یک رزمایش فرامرزی تجربه‌های ارزشمندی را برای ساختار‌های دفاعی کشور و محور مقاومت ایجاد کرد.

وی ادامه داد:عملیات وعده صادق تلاش دشمن را در حوزه جنگ شناختی برای ایجاد شکافت اجتماعی و تحمیل تفکر نا امیدی وناکارآمدی و نادیده انکاری پیشرفت‌های انقلاب اسلای با چالش مواجه کرد.

وعده صداق فرصتی بود برای ارائه گوشه‌ای از ارائه توانایی کشور در ایجاد توانایی نظامی به ویژه صنایع هوا و فضا که در حوزه ثروت هم می‌تواند برای کشور مهم باشد.

ابوترابی فرد ادامه داد: در راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران و توسعه گسترش جنگ تعریف نشده است. ایران برای ارتقا امنیت برای همسایگان اهمیت قائل است و این را با افزایش سطح بازدارندکی معنی می‌کند. پیام وعده صادق آن است که هر قدرتی علیه ایران اقدام کند با پاسخ سخت مواجه می‌شود و هیچ مماشاتی در کار نیست. تنها راهبرد برای امنیت منطقه تشکیل یک حکومت مستقل فلسطینی با آرای تمامی مردم این منطقه از هر مذهبی در این منطقه است.

وی در انتها گفت: تمامی این پیشرفت‌ها و فناوری نوین به دست توانای چهره‌های علمی و نهاد علم و دانشکاه و با هدایت هوشمندانه رهبر حکیم انقلاب اسلامی در شرایطی به دست آمده که نظام ما به دلیل استقلال طلبی در شدید‌ترین تحریم‌های بین المللی قرار داشته است و صرفا با بهره گیری درست از ظرفیت نهاد علم و توانمندی دانشمندان داخلی به دست آمده است.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی احزاب و تشکل‌ها